เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม 2568 มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดงาน “Rice Field Day: การผลิตเมล็ดพันธุ์อินทรีย์ข้าวเหนียวพันธุ์ใหม่ มข.60-1 และ มข.60-2” ณ ศูนย์วิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์นาภู ตำบลหนองห้าง อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ ภายใต้ความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยขอนแก่น สำนักพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และกรมการข้าว เพื่อเผยแพร่ผลสำเร็จของงานวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์ข้าวและส่งเสริมการผลิตข้าวเหนียวอินทรีย์สู่ระดับชุมชน
ศาสตราจารย์ ดร.ธิดารัตน์ บุญมาศ รองอธิการบดีฝ่ายวิสาหกิจและสังคมยั่งยืน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
นางสาวชนานาถ สกุลสมบัติ เกษตรและสหกรณ์จังหวัดกาฬสินธุ์
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรวัฒน์ สนิทชน อาจารย์และนักวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์พืช คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
พิธีเปิดได้รับเกียรติจาก ศาสตราจารย์ ดร.ธิดารัตน์ บุญมาศ รองอธิการบดีฝ่ายวิสาหกิจและสังคมยั่งยืน มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นประธานกล่าวเปิดกิจกรรม และ นางสาวชนานาถ สกุลสมบัติ เกษตรและสหกรณ์จังหวัดกาฬสินธุ์ กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมงาน ดำเนินโครงการโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรวัฒน์ สนิทชน อาจารย์และนักวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์พืช คณะเกษตรศาสตร์ ภายใต้โครงการ “การส่งเสริมการผลิตข้าวเหนียว มข.60 เชิงพาณิชย์และเพื่อความมั่นคงทางด้านเมล็ดพันธุ์” ซึ่งเป็นโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจาก ทุนพัฒนาหน่วยงานวิสาหกิจและส่งเสริมความร่วมมือเพื่อพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างยั่งยืน ประจำปีงบประมาณ 2567
โครงการนี้สืบเนื่องจาก “โครงการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากพันธุกรรมข้าวพื้นเมือง” ของคณะเกษตรศาสตร์ ซึ่งได้พัฒนาพันธุ์ข้าวเหนียวภายใต้ความร่วมมือกับ สวทช. และกรมการข้าว จนได้พันธุ์ใหม่ 2 พันธุ์ คือ มข.60-1 (ข้าวไม่ไวแสง ต้านทานโรคไหม้และโรคขอบใบแห้ง) และ มข.60-2 (ข้าวไวแสง ทนดินเค็มและต้านทานโรคไหม้) ทั้งสองพันธุ์ให้ผลผลิตดี แข็งแรง และเหมาะกับสภาพพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
หลังจากประสบความสำเร็จในการพัฒนาพันธุ์ ทีมวิจัยได้นำข้าวทั้งสองพันธุ์ไปส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร เพิ่มผลผลิต และต่อยอดสู่การค้าและการส่งออก โดยดำเนินงานร่วมกับหลายชุมชนในภาคอีสาน เช่น กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์นาภู จังหวัดกาฬสินธุ์ กลุ่มเกษตรกรโนนแต้ จังหวัดชัยภูมิ โครงการมูลนิธิชัยพัฒนาในจังหวัดอุดรธานีและขอนแก่น รวมถึงสหกรณ์การเกษตรเรณูนคร จังหวัดนครพนม และโครงการปิดทองหลังพระ จังหวัดขอนแก่น
การจัดงานครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่พันธุ์ข้าว มข.60-1 และ มข.60-2 สู่สาธารณชน และเป็นเวทีแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างนักวิชาการ เกษตรกร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อขับเคลื่อนการผลิตข้าวอินทรีย์อย่างยั่งยืน ซึ่งนอกจากจะส่งเสริมเกษตรกรให้รวมกลุ่มผลิตปุ๋ยชีวภาพและพัฒนาระบบตรวจสอบแปลงข้าวอินทรีย์แล้ว ยังช่วยลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มมาตรฐานสินค้าเกษตรในพื้นที่ได้อย่างเป็นรูปธรรม
กิจกรรม Rice Field Day ครั้งนี้ จึงเป็นอีกก้าวสำคัญของความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษา หน่วยงานภาครัฐ และเกษตรกร ในการนำนวัตกรรมจากห้องแล็บสู่ชุมชน สร้างความมั่นคงทางอาหาร และยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกรให้เติบโตอย่างยั่งยืน สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ได้แก่ SDG 2 ขจัดความหิวโหยและส่งเสริมเกษตรกรรมยั่งยืน SDG 12 การผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน และ SDG 17 ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
